وزیر ارتباطات مداخله اسرائیل در اختلال ماهواره‌های ایرانی را رد کرد/ ماجرا چه بود؟

ستار هاشمی در حیاط دولت در پاسخ به خبرنگاران گفت: «جنس پرتاپ‌های ما دو بخش تحقیقاتی و عملیاتی است. طبیعی است که در بخش تحقیقاتی ما ارزیابی داشته باشیم و در نسخه‌های بعدی آن‌ها را به‌روز کنیم.» او همچنین خبر داد:

برای اولین بار با ماهواره مخابراتی «ناهید ۲» در کشور توانسته‌ایم ارتباط مخابراتی داشته باشیم. بعد از تست زیرسیستم‌های آن توانستیم از یک ایستگاه پیامی بفرستیم و از ایستگاه دیگر در جنوب کشور پیام را دریافت کنیم. این اتفاق خوبیست که با محوریت بانوان توانمند کشور اتفاق افتاده است.

- ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات

ماجرای اشاره او به ناکامی ماهواره‌های «کوثر» و «هدهد» به اخبار متعددی برمی‌گردد که در هفته اخیر درباره احتمال مداخله اسرائیل در این دو ماهواره ایرانی منتشر شد. حسین شهرابی، مدیرعامل یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان صنعت فضایی به خبرگزاری ایسنا گفته بود قطع ارتباط با این دو ماهواره تقریبا با جنگ ۱۲ روزه متقارن شده و این توضیح را داده بود:

بعد از این اظهارنظر او، کانال‌های غیررسمی صنعت هوافضا نوشتند که «هدهد» احتمالا با یک حمله سایبری خارج از مرکز کنترل مواجه شده است. به گفته شهرابی، بعد از این اتفاق «در ماهواره هدهد روشن و خاموش شدن‌های پی در پی انجام شد و الان متاسفانه ما حتی به اندازه کوثر هم با هدهد ارتباط نداریم.»

مجری پروژه ماهواره‌های «کوثر» و «هدهد» البته تاکید کرده بود که احتمال نقص فنی را بیشتر می‌داند اما این هم‌زمانی با جنگ و دریافت سیگنال‌های خارج از سیستم هدایت او را مردد کرده بود.

در این مدت افراد دیگری هم درباره قطع ارتباط با این دو ماهواره توضیح دادند. برای مثال، وحید یزدانیان، رئیس پژوهشگاه فضایی ایران، به دیجیاتو گفته بود که این دو ماهواره کوچک احتمالا به خاطر موضوعات فنی دچار این وضعیت شده‌اند. تحلیل فنی پژوهشگاه این بود که احتمالا هنگام جدایش، مشکل ایجاد شده و ارتباط قطع شده است.»

همان شرکت خصوصی حالا ساخت ماهواره‌ای جدیدی به اسم «دونمای-۱» را شروع کرده که ترکیبی از ماموریت‌های سنجش از دور و مخابراتی قرار است انجام دهد. نکته مهمی که رئیس سازمان فضایی امروز به خبرگزاری تسنیم گفته این است که در این قرارداد سازمان فضایی به‌جای خرید خود ماهواره، خریدار محصول نهایی یعنی تصاویر آن شده است.

حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی، درباره ناکامی پروژه «هدهد» و «کوثر» هم توضیحاتی داد و گفت:

هر پرتاب فضایی در مدار، آزمونی برای ارزیابی مجموعه‌ای از زیرسامانه‌ها، الگوریتم‌ها و کارکرد کلی ماهواره است. در چنین مأموریت‌هایی ممکن است برخی سیستم‌ها عملکرد مطلوب داشته باشند و برخی دیگر دچار ایراد شوند.

- حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی

سالاریه ادامه داد: «حتی اگر ۸۰ تا ۹۰ درصد زیرسامانه‌ها به‌درستی عمل کنند و عملکرد کلی به سطح صد درصد نرسد، از نظر عملکردی ممکن است پروژه ناموفق ارزیابی شود؛ اما از منظر توسعه فناوری، شکست محسوب نمی‌شود بلکه گامی ۹۰درصدی در مسیر پیشرفت است. در اولین آزمایش، بخش عمده‌ای از فناوری تثبیت می‌شود و در گام بعدی ایرادها رفع و نسخه بعدی بهبود می‌یابد.»

آبان‌ماه سال قبل «هدهد» و «کوثر» از زمین روسیه بلند شدند و وقتی که تهران در خواب بود در مدار قرار گرفتند. این اولین بار بود که بخش خصوصی در ایران برای تولیدات فضایی وارد زمین شده بود. ماموریت «هدهد» چهار کیلوگرمی این بود که بستری برای خدمات اینترنت اشیا بین‌المللی ایجاد کند و انتظار می‌رفت که در فاصله ۵۰۰ کیلومتری زمین تا چهار سال عمر کند.

«کوثر» هم یک ماهواره ۳۰ کیلوگرمی بود که می‌گفتند سه سال در فضا عمر خواهد کرد. با این حال، سیزدهم مهرماه امسال اعلام شد که ارتباط با ماهواره‌های «کوثر» و «هدهد» نزدیک به تولد یک سالگی آن‌ها به کلی قطع شده است.