هشدار کارشناسان: چین تا ۱۰ سال دیگر در عرصه فضا از آمریکا جلو می‌زند
گزارشی تازه هشدار می‌دهد که رشد سریع و بی‌وقفه چین در بخش فضایی موجب خواهد شد این کشور ظرف تنها «۵ تا ۱۰ سال آینده» از ایالات متحده پیشی بگیرد و به قدرت برتر فضایی جهان تبدیل شود.
این هشدار جدی کمتر از دو هفته پس از جلسه کمیته بازرگانی سنای آمریکا مطرح شده که در آن احتمال فزاینده‌ی پیشی گرفتن چین از آمریکا در رقابت اعزام نخستین انسان‌ها به ماه در نیم‌قرن گذشته، بررسی شد. در آن نشست، جیم برایدنستاین، مدیر پیشین ناسا به سناتورها گفت: «بعید است ایالات متحده بتواند از جدول زمانی پیش‌بینی‌شده چین جلو بیفتد، مگر اینکه کاهش‌های بی‌سابقه اخیر در بودجه ناسا جبران شوند.»
گزارش جدید با عنوان «ردشیفت» سه‌شنبه، ۱۶ سپتامبر از سوی فدراسیون فضایی تجاری (یک گروه حامی سرمایه‌گذاری در صنعت فضایی آمریکا) منتشر شد. در این گزارش توضیح داده شده که زیرساخت‌ها و توانایی‌های چین در اکتشاف منظومه شمسی در دهه گذشته به‌سرعت رشد کرده و هیچ نشانه‌ای از کندشدن این روند دیده نمی‌شود.
سند ۱۱۲ صفحه‌ای ردشیفت، به‌روزترین اطلاعات درباره دارایی‌ها و مأموریت‌های فضایی چین را دربردارد؛ از ایستگاه فضایی جدید این کشور گرفته تا منظومه‌های ماهواره‌ای عظیم و برنامه‌های این کشور برای سفر به ماه و حتی استعمار آن.
زیرساخت‌ها و توانایی‌های چین در اکتشاف منظومه شمسی در دهه گذشته به‌سرعت رشد کرده و هیچ نشانه‌ای از کندشدن این روند دیده نمی‌شود
پژوهشگران در گزارش نوشتند: «چین فقط در حال جبران عقب‌ماندگی نیست؛ این کشور اکنون تعیین‌کننده سرعت است، مقررات‌زدایی می‌کند و گاه رهبری در زمین و فضا را بازتعریف می‌کند. رشد فضایی چین، به پشتوانه‌ی سیاست‌های منظم، سرمایه‌گذاری راهبردی و دستاوردهای گسترده فناورانه، عرصه قدرت جهانی را به‌طور بنیادین دگرگون کرده است.»
یکی از نگران‌کننده‌ترین مسائل برای آمریکا، این احتمال است که چین اولین کشوری باشد که برای نخستین‌بار از سال ۱۹۷۲، انسان را روی سطح ماه فرود می‌آورد. در حالی که مأموریت‌های آرتمیس ناسا، تا حدی به‌دلیل مشکلات اخیر با موشک استارشیپ اسپیس ایکس، بارها به تعویق افتاده‌اند، چین پیوسته به «نقاط عطف مهمی» در مسیر رساندن فضانوردانش به سطح ماه تا سال ۲۰۳۰ دست یافته است. این پیشرفت‌ها شامل نقشه‌برداری بی‌سابقه از سطح ماه، بازگرداندن نمونه‌های تاریخی خاک ماه به زمین و ساخت موشک‌های فوق‌العاده بزرگ است.
چین همچنین قصد دارد تا سال ۲۰۳۵ یک پایگاه کاملاً عملیاتی مجهز به رآکتور هسته‌ای خودکار روی ماه احداث کند. چنین اقدامی می‌تواند چین را در دسترسی به منابع معدنی ارزشمند ماه جلو بیندازد و در رقابت برای اعزام انسان به مریخ، جایگاهی برتر به این کشور بدهد.
چینی‌ها احتمالاً در آینده‌ی نزدیک بر مدار نزدیک زمین نیز سلطه خواهند یافت؛ زیرا ایستگاه فضایی «تیان‌گونگ» چین پس از بازنشستگی ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) در پایان این دهه، تنها سکونتگاه مداری دولتی برفراز زمین خواهد بود. ناسا فعلاً برنامه‌ای برای جایگزینی مستقیم ایستگاه فعلی ندارد، هرچند چندین شرکت خصوصی طرح‌هایی برای ساخت ایستگاه‌های خود در دست دارند.
چین همچنین ساخت ابرمنظومه‌های ماهواره‌ای عظیم خود را آغاز کرده تا با شبکه‌ی در حال گسترش «استارلینک» اسپیس ایکس رقابت کند. علاوه بر این، چینی‌ها قصد دارند یک مزرعه خورشیدی مداری و همچنین تلسکوپی فضایی شبیه به جیمز وب بسازند.
روی زمین، چین اکنون شش پایگاه پرتاب عملیاتی دارد که به این کشور امکان می‌دهند در سال‌های آینده شمار پرتاب‌های خود را به‌سرعت افزایش دهد.
- رقابت برای فتح دوباره ماه: چه می‌شود اگر چین زودتر فضانوردانش را فرود بیاورد؟22 شهریور 04مطالعه '3
- ناسا ورود اتباع چینی را به برنامه‌های فضایی خود ممنوع کرد24 شهریور 04مطالعه '2
- چرا ناسا می‌خواهد روی ماه رآکتور هسته‌ای بسازد؟16 مرداد 04مطالعه '3
اما شاید نگران‌کننده‌ترین بخش برای آمریکا این باشد که چین تمام این دستاوردها را به‌طور همزمان پیش می‌برد. به‌نقل از نویسندگان گزارش: «چین در حال تجربه‌ی همزمان عصر آپولو خود، استقرار دائمی در مدار نزدیک زمین و تجاری‌سازی فضا است.»
راز موفقیت اخیر چین، همان‌طور که انتظار می‌رود، افزایش چشمگیر سرمایه‌گذاری بوده است؛ به‌ویژه در شرکت‌های خصوصی که با حمایت ویژه دولت برای کمک به سازمان ملی فضایی چین (CNSA) تقویت شده‌اند. به‌عنوان نمونه، این کشور در سال گذشته ۲٫۸۶ میلیارد دلار در بخش فضایی خصوصی سرمایه‌گذاری کرد؛ رقمی که بیش از ۱۷ برابر بودجه‌ی ۱۶۴ میلیون دلاری صرف‌شده در همین زمینه در سال ۲۰۱۶ است.
عامل مهم دیگر، تمایل چین به همکاری با کشورهای دیگر از جمله روسیه، هند و ژاپن بوده است. این رویکرد که «جاده ابریشم فضایی» نام گرفته، تاکنون به ایجاد بیش از ۸۰ پروژه با شرکای بین‌المللی منجر شده و به گفته پژوهشگران، «نفوذ آمریکا را کاهش داده است.»
راز موفقیت اخیر چین، همان‌طور که انتظار می‌رود، افزایش چشمگیر سرمایه‌گذاری بوده است
جاناتان رول، یکی از نویسندگان گزارش و تحلیلگر سیاست فضایی در دانشگاه ایالتی آریزونا، به‌ویژه از سرعت پیشرفت چین شگفت‌زده شده است. او می‌نویسد: «وقتی در اوایل دهه ۲۰۲۰ به‌طور جدی برنامه فضایی چین را مطالعه کردم، فکر می‌کردم درک خوبی از آن دارم. [اما اینکه] تقریباً همه چیز ظرف سه سال تغییر کرده یا به بازنگری نیاز داشته، واقعاً ترسناک بود.»
در همین حال، جاه‌طلبی‌های فضایی آمریکا با کاهش بودجه ناسا در دوران دولت ترامپ آسیب دیده است؛ بودجه‌ای که تقریباً نصف شده، چندین مأموریت بلندمدت را در خطر انداخته و بر بخش فضایی خصوصی هم اثر منفی گذاشته است.
دیو کاووسا، رئیس فدراسیون پرواز فضایی تجاری به ارزتکنیکا گفت: «ایالات متحده امروزه هنوز در بسیاری از حوزه‌های فضایی جلوتر است. اما چینی‌ها خیلی سریع پیش می‌روند و اگر ما اقدامی نکنیم، ظرف ۵ تا ۱۰ سال آینده از ما جلو خواهند زد.»