محبوب‌ترین برنامه دنیا آمریکایی می‌شود؛ پایان سلطه چین بر تیک‌تاک؟

بعد از سال‌ها بلاتکلیفی، به نظر می‌رسد ماجرای ممنوعیت تیک‌تاک در آمریکا سرانجام به نقطه پایانی خود نزدیک می‌شود. گزارش‌ها نشان می‌دهد دولت ترامپ تقریباً آماده است توافقی با چین امضا کند که براساس آن، فعالیت‌های این اپلیکیشن در آمریکا به کنترل یک کنسرسیوم داخلی واگذار شود.

جزئیات هنوز مبهم‌اند، اما همه‌ی نشانه‌ها حاکی از آن‌اند که این غول شبکه‌های اجتماعی با نزدیک به ۱٫۶ میلیارد کاربر فعال ماهانه، قرار است به دست گروهی از سرمایه‌گذاران ثروتمند حامی رئیس‌جمهور آمریکا بیفتد؛ گروهی که در مرکز آن شرکت فناوری اوراکل و مجموعه رسانه‌ای فاکس کورپوریشن (مالک فاکس‌نیوز) دیده می‌شوند.

اگر این معامله نهایی شود (که تا این تاریخ هنوز قطعی نیست) پایانی بر ماجرای پرفرازونشیب بیش از پنج‌ساله حضور تیک‌تاک در آمریکا خواهد بود. ترامپ در دور اول ریاست‌جمهوری‌اش کوشید این اپ را به دلیل مالکیت چینی‌اش ممنوع کند، اما ناکام ماند.

کنگره ایالات متحده در سال ۲۰۲۴ قاطعانه‌تر وارد عمل شد و قانونی تصویب کرد که شرکت مادر تیک‌تاک را بر سر دوراهی قرار می‌داد: فروش به شرکت‌های آمریکایی یا توقف فعالیت در این کشور.

بااین‌حال، پس از بازگشت ترامپ به کاخ سفید، ورق برگشت: جوانان آمریکایی در انتخابات ۲۰۲۴ بیشتر به‌سوی او متمایل شدند و ستاد انتخاباتی‌اش بخشی از موفقیت خود را مدیون فعالیت در همین پلتفرم دانست. از آن زمان، ترامپ با صدور مجموعه‌ای از دستورهای اجرایی؛ که برخی آن‌ها را غیرقانونی می‌خوانند، اجرای قانون ممنوعیت را به تعویق انداخته است.

حالا این سؤال بیش از همیشه مطرح می‌شود که نسخه آمریکایی تیک‌تاک چه شکلی خواهد داشت و چه کسانی واقعاً از این تغییر سود می‌برند؟ پاسخ‌ها به‌ویژه به نام میلیاردری کم‌حاشیه اما بانفوذ نیز اشاره دارند: لری الیسون، بنیان‌گذار اوراکل، که شاید به‌زودی کلیدهای تیک‌تاک آمریکا را در دست بگیرد.

پویش پورمحمد

مردی که اینترنت را ساخت، حالا می‌خواهد تیک‌تاک را بخرد؛ چرا باید نگران باشیم؟

مطالعه '10

شاید مهم‌ترین خبر برای کاربران تیک‌تاک این باشد که پس از نهایی‌شدن معامله، این پلتفرم همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد. دولت ترامپ این موضوع را یک پیروزی بزرگ می‌داند، چنان‌که در هر فرصتی خود را ناجی این اپلیکیشن معرفی می‌کند و تأکید دارد که جلوی توقیف تیک‌تاک را گرفته است.

اما در لایه‌ای عمیق‌تر، این معامله هدفی را محقق می‌کند که سیاست‌مداران واشنگتن بیش از پنج سال برای آن تلاش کرده بودند: چهره‌های سرشناس آمریکایی کنترل عملیات تیک‌تاک در این کشور را به دست خواهند گرفت.

شرکت مادر چینی تیک‌تاک یعنی «بایت‌دنس»، الگوریتم جهانی خود را کپی کرده و آن را به نهاد جدید آمریکایی که در این معامله شکل می‌گیرد، اجاره خواهد داد. این نهاد جدید کنترل و اجرای الگوریتم را بر عهده خواهد گرفت و به‌نوعی، آن را به یک الگوریتم ویژه ایالات متحده تبدیل خواهد کرد.

پویش پورمحمد

الگوریتم تیک‌تاک چگونه مردم عادی را به سلبریتی تبدیل می‌کند؟

مطالعه '12

البته باید توجه داشت که این معامله هنوز نهایی نشده و در مرحله یک توافق اولیه و چارچوب کلی قرار دارد. فرمان اجرایی که ترامپ قصد امضای آن را دارد، صرفاً کلیات معامله را تأیید می‌کند و نشان می‌دهد که شرایط قانونی و امنیت ملی رعایت شده است. این تنها یکی از مراحل مسیر طولانی نهایی‌سازی معامله به شمار می‌رود.

در سوی دیگر، سرمایه‌گذاران فعلی بایت‌دنس که برخی از آن‌ها از متحدان سیاسی ترامپ محسوب می‌شوند نزدیک به ۳۰ درصد سهام را خواهند داشت. این ساختار باعث می‌شود سهم مالکیت مستقیم بایت‌دنس به زیر ۲۰ درصدِ تعیین شده در قانون کاهش یابد. بااین‌حال، ترکیب دقیق این کنسرسیوم هنوز مشخص نیست و نمی‌دانیم نهایتاً چه کسانی دست بالا را خواهند داشت.

ترامپ از این فرصت برای واردکردن متحدان خود به این معامله سودآور لذت می‌برد. او اخیراً به‌ احتمال مشارکت «لاکلان مرداک» (که به معنای سرمایه‌گذاری شرکت فاکس است) و «مایکل دل» اشاره کرده است. اکنون که چارچوب توافق مشخص شده، سرمایه‌گذاران زیادی تمایل خود را برای پیوستن به معامله ابراز کرده‌اند و می‌خواهد سهمی از این فرصت پرمنفعت داشته باشند.

الیسون جایگاه قدرتمندی در فهرست ثروتمندترین مردان جهان دارد. شاید مردم عادی با اوراکل آشنایی زیادی نداشته باشد، ولی این شرکت نفوذ فوق‌العاده‌ای در صنعت فناوری دارد و ستون‌های پنهان اقتصاد دیجیتال را می‌سازد: تخصص اوراکل مدیریت پایگاه‌های داده عظیم است، چیزی که برای عملکرد پلتفرم‌های اجتماعی حیاتی به شمار می‌رود.

اما داستان الیسون فقط به فناوری محدود نمی‌شود. خانواده او از طریق شرکت پارامونت اسکای‌دنس در تدارک خرید شرکت وارنر برادرز هستند و او ثروت هنگفتش را بادقت در پروژه‌های استراتژیک به کار می‌گیرد. با این حساب، معامله تیک‌تاک می‌تواند تازه‌ترین و شاید مهم‌ترین پیروزی بزرگ الیسون باشد.

از طرفی ترکیب سرمایه‌گذاران پیشنهادی به نگرانی‌هایی دامن می‌زند که برخی ناظران و مخالفان فروش تیک‌تاک مطرح می‌کردند:

اگر قرار باشد گروهی متشکل از مردان ثروتمند و سالخورده، که عمدتاً با ترامپ همسو هستند؛ کنترل یکی از پرکاربردترین اپلیکیشن‌های آمریکا را در دست بگیرند، آیا آن‌ها قادر خواهند بود الگوریتم تیک‌تاک را دست‌کاری کنند و در عمل تصمیم بگیرند کاربران چه چیزی ببینند؟

این پرسش هنوز پاسخ روشنی ندارد، اما به‌نظر می‌رسد مالکان جدید در وهله‌ی اول می‌خواهند توانایی خود را در اداره‌ی موفق این اپلیکیشن ثابت کنند تا سرمایه‌گذاری چند میلیارد دلاری‌شان توجیه شود.

تحلیلگران معتقدند که ایجاد تغییرات اساسی و زیر و رو کردن همه چیز، از نظر مالی به نفع آن‌ها نیست. چنین سرمایه‌گذارانی نه به دنبال بازطراحی پلتفرم، بلکه به دنبال تثبیت مالکیت و بازگشت پولشان هستند. برای خود تیک‌تاک نیز مهم‌ترین هدف ادامه فعالیت در بازار آمریکاست و برای کاربران حفظ همان تجربه آشنا. هر اقدامی که الگوریتم یا کارکرد اپ را دگرگون کند، احتمالاً به زیان همه طرف‌ها خواهد بود.