اسنپدراگون X2 Elite Extreme از راه رسید؛ هیولای ۱۸هسته‌ای کوالکام برای شکست‌دادن M4 Max اپل
کوالکام در کنار رونمایی هیجان‌انگیز اسنپدراگون ۸ الیت نسل ۵ برای گوشی‌های اندرویدی، در رویداد سالانه‌ی خود، کاربران ویندوز را نیز فراموش نکرده بود؛ نسل دوم پلتفرم اسنپدراگون برای لپ‌تاپ‌های ویندوزی با نام‌های Snapdragon X2 Elite و Snapdragon X2 Elite Extreme عرضه می‌شود. برای آشنایی بیشتر با هیولاهای لپ‌تاپی کوالکام، در ادامه همراه زومیت باشید.
کوالکام در تراشه‌های لپ‌تاپی جدیدش، درست مانند Snapdragon 8 Elite Gen 5 از نسل سوم هسته‌های اختصاصی Oryon استفاده کرده و تعداد آنها را تا ۱۸ هسته افزایش داده و از سوی دیگر، با رساندن فرکانس هسته‌ها در تراشه‌ی X2 Elite Extreme به عدد شگفت‌انگیز ۵٫۰ گیگاهرتز، رکورد دنیای ARM را جابه‌جا کرده است.
پردازنده‌های سری Snapdragon X نخستین تراشه‌های کوالکام با هسته‌های اختصاصی Oryon بودند. این هسته‌های پردازشی، حاصل کار استارتاپ Nuvia هستند که در سال ۲۰۲۱ به‌دست کوالکام تصاحب شد؛ تیمی به‌رهبری جرارد ویلیامز که از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۹ مسئول توسعه‌ی تمام CPU-های اپل بود. تیم ویلیامز با تراشه‌ی Apple A7 در آیفون 5s، دوران گوشی‌های هوشمند ۶۴بیتی را آغاز کرد و بعدها نیز با توسعه‌ی هسته‌های پرقدرت و بسیار بهینه‌ی Firestorm برای تراشه‌های خانواده‌ی M1، نگاه‌ها را به خود خیره کرد.
Oryon 3 برای گوشی‌های هوشمند و لپ‌تاپ‌ها
کوالکام، نسل اول Oryon را برای لپ‌تاپ‌های مبتنی‌بر Snapdragon X و نسل دوم آن را برای گوشی‌های هوشمند مبتنی‌بر Snapdragon 8 Elite انتخاب کرده بود و حالا با Oryon Gen 3 استراتژی دو مسیره‌ای را در پیش گرفته است و این هسته‌ها را هم در تراشه‌ی موبایل Snapdragon 8 Elite Gen 5، هم در تراشه‌های لپ‌تاپی خانواده‌ی Snapdragon X2 به‌کار می‌گیرد.
با توجه به یکسان‌بودن هسته‌های تراشه‌ی جدید موبایل و لپ‌تاپ کوالکام، بدیهی است که مشخصات و رفتار این هسته‌ها نیز نزدیک به هم باشد؛ درست‌مانند آنچه در معرفی Snapdragon 8 Elite Gen 5 دیدیم، هسته‌های Oryon Gen 3 در عین‌حال که ۴۳ درصد مصرف کمتری درمقایسهبا نسل قبل دارند، تا ۳۱ درصد سریع‌تر از آنها عمل می‌کنند.
تا ۱۸ هسته برای تراشه‌های لپ‌تاپ
کوالکام در اسنپدراگون X الیت، ۱۲ هسته را در ۳ کلاستر ۴هسته‌ای از نوع Performance تقسیم کرده بود. در مقابل، Snapdragon X2 Elite از ۶ هسته‌ی Prime و ۶ هسته‌ی Performance بهره می‌برد و تراشه‌ی پرچم‌دار Snapdragon X2 Elite Extreme نیز از ۱۸ هسته، شامل ۱۲ هسته‌ی Prime و ۶ هسته‌ی Performance استفاده می‌کند.
هر دو تراشه‌ی X2 Elite Extreme و X2 Elite با فرایند ساخت ۳نانومتری TSMC ساخته می‌شوند و به‌ترتیب ۵۳ مگابایت و ۳۴ مگابایت «مجموع حافظه‌ی کش» دارند. رابط حافظه به LPDDR5X-9523 با پهنای باند حداکثر ۲۲۸ گیگابایت‌بر‌ثانیه ارتقا یافته است؛ درحالی‌که X Elite در مجموع از ۴۲ مگابایت کش و رابط حافظه‌ی ۱۳۵ گیگابایت‌برثانیه‌ای بهره می‌برد.
اولین پیش‌نمایش از عملکرد مورد انتظار
کوالکام اجازه‌ی انتشار اطلاعات دقیق عملکرد و بنچمارک‌ها درمقایسهبا رقبایی چون AMD، اپل و اینتل را تا تاریخ ۲۹ سپتامبر (۷ مهر) نمی‌دهد؛ بنابراین مقاله‌ی پیش‌رو به‌زودی با اطلاعات جدید به‌روز خواهد شد؛ اما کوالکام امروز اطلاعات مختصری را درباره‌ی عملکرد تراشه‌های لپ‌تاپی‌اش به‌اشتراک گذاشت که در ادامه راجع‌به آنها صحبت می‌کنیم.
کوالکام در جریان رویداد Snapdragon Summit به‌صورت کوتاه و منحصرا درباره‌ی عملکرد Snapdragon X2 Elite Extreme اطلاعاتی را به‌اشتراک گذاشت؛ تراشه‌ساز آمریکایی می‌گوید پردازنده‌ی ۱۸هسته‌ای‌اش در پردازشهای تک‌هسته‌ای تا ۳۹ درصد و در پردازشهای چندهسته‌ای ۵۰ درصد بهتر از نسل گذشته عمل می‌کند.
کوالکام نمودار نسبتا گنگی را از عملکرد نسبی تراشه‌هایش مقابل رقبایش در پردازشهای تک و چندهسته‌ای GeekBench 6.5 به‌نمایش گذاشت؛ نموداری که در کمال تعجب، تراشه‌ی اپل را در خود جای نداده بود و صرفا تراشه‌های لپ‌تاپی اینتل و AMD در آن دیده می‌شدند!
تراشه‌ساز آمریکایی می‌گوید پردازنده‌ی ۱۸هسته‌ای X2 Elite Extreme در پردازشهای تک‌هسته‌ای می‌تواند در توان مصرفی یکسان، ۴۴ سریع‌تر از تراشه‌ی Core Ultra 9 285H عمل کند؛ درحالی‌که رقیب اینتلی برای دستیابی به همین سطح از عملکرد به ۱۴۴ درصد توان مصرفی بیشتری نیاز دارد.
کوالکام برای پردازش چندهسته‌ای نیز نمودار مشابهی را به‌نمایش گذاشت، با این تفاوت که Snapdragon X2 Elite Extreme در توان مصرفی یکسان، ۷۵ درصد سریع‌تر از Core Ultra 9 285H ظاهر می‌شود؛ درحالی‌که رقیب برای دستیابی به همین عملکرد، باید ۲۲۲ درصد توان بیشتری مصرف کند.
اولین پردازنده ARM با فرکانس ۵ گیگاهرتز
بخشی از دستاوردهای تحسین‌برانگیز کوالکام در زمینه‌ی عملکرد به فرکانس هسته‌ها بازمی‌گردد؛ به‌گفته‌ی کوالکام، Snapdragon X2 Elite Extreme اولین پردازنده‌ی ARM برای مصرف‌کنندگان است که به فرکانس حداکثری ۵٫۰ گیگاهرتز می‌رسد. ۲ هسته از ۱۲ هسته‌ی Prime می‌توانند به فرکانس بیشینه‌ی ۵٫۰ گیگاهرتز دست یابند. حداکثر فرکانس تمامِ ۱۲ هسته‌ی Prime در حالت چندهسته‌ای ۴٫۴ گیگاهرتز و برای هسته‌های Performance معادل ۳٫۶ گیگاهرتز خواهد بود.
همان‌طور که در جدول زیر مشاهده می‌کنید، فرکانس هسته‌ها در مدل کوچک‌ترِ Snapdragon X2 Elite، کمی پایین‌تر است.
مشخصات تراشه‌ی Snapdragon X2 Elite مقابل نسل قبل | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
پارامترها/تراشه | Snapdragon X2 Elite Extreme | Snapdragon X2 Elite | Snapdragon X Elite | |||||
SKU | X2E-96-100 | X2E-88-100 | X2E-80-100 | X1E-84-100 | X1E-80-100 | X1E-78-100 | ||
Manufacturing | TSMC 3 nm | TSMC 4 nm | ||||||
CPU | Type | Oryon Gen 3 | Oryon Gen 1 | |||||
Cores | 18 | 12 | ||||||
Cluster | 12 Prime + 6 Perf | 6 Prime + 6 Perf | 4 Perf + 4 Perf + 4 Perf | |||||
Unison | Boost (Single-Core) | 5.0 GHz | 4.7 GHz | – | ||||
Boost (Dual-Core) | 4.7 GHz | 4.4 GHz | ||||||
Multi-Core | 4.4 GHz | 4.0 GHz | ||||||
Perf | Boost (Single-Core) | – | 4.2 GHz | 4.0 GHz | 3.4 GHz | |||
Boost (Dual-Core) | – | – | ||||||
Multi-Core | 3.6 GHz | 3.4 GHz | 3.8 GHz | 3.4 GHz | ||||
Total Cache | 53 MB | 34 MB | 42 MB | |||||
GPU | Type | Adreno X2-90 | Adreno X2-85 | Adreno X1-85 | ||||
Tact | 1.85 GHz | 1.70 GHz | 1.50 GHz | 1.25 GHz | ||||
Achievement | ? TFLOPS | 4.6 TFLOPS | 3.8 TFLOPS | |||||
Displays | Internal | 1 × 4K144, HDR10 | 1 × 4K120, HDR10 | |||||
External | 3 × 4K144, HDR10 or 2 × 5K60 | 3 × 4K60, HDR10 or 2 × 5K60 | ||||||
Video | Encode | 2 × 8K30/4K30 in H.264, HEVC (H.265), 1 × 8K15/4K60 in AV1 | 1 × 8K30/4K30 in H.264, HEVC (H.265), 1 × 8K15/4K60 in AV1 | 2 × 4K30 in H.264, HEVC (H.265), AV1 | ||||
Decode | 2 × 8K60 in H.264, HEVC (H.265), AV1 | 1 × 8K60 in H.264, HEVC (H.265), AV1 | 1 × 4K60/4K120 in H.264, HEVC (H.265), VP9, AV1 | |||||
NPU | 80 TOPS (INT8) | 45 TOPS (INT8) | ||||||
RAM | ?-Channel LPDDR5X-9523 @ 228 GB/s | ?-Channel LPDDR5X-9523 @ 152 GB/s | Octa-Channel LPDDR5X-8448 @ 135 GB/s | |||||
Storage | SSD | NVMe, PCIe 5.0 | NVMe, PCIe 4.0 | |||||
UFS | UFS 4.0 | |||||||
SD | SD Express, SD 3.0 | SD 3.0 | ||||||
USB | 3 × USB 4.0 | 3 × USB 4.0, 2 × USB 3.2, 1 × eUSB 2.0 | ||||||
ISP | Spectra Dual ISP, 2 × 36 MP or 1 × 64 MP, 4K HDR | |||||||
Wi-Fi/BT | M.2 PCIe 3.0 | FastConnect 7800, Wi-Fi 7, Wi-Fi 6E, Wi-Fi 6, Bluetooth 5.4 | ||||||
WWAN | Snapdragon X75, downlink: 10 Gbit/s, uplink: 3.5 Gbit/s | Snapdragon X65, downlink: 10 Gbit/s, uplink: 3.5 Gbit/s | ||||||
NPU به ۸۰ تاپس ارتقا می‌یابد
در نسل قبلی برای کوالکام مهم بود که در تمام سطوح عملکردی تراشه از Snapdragon X Elite گرفته تا Snapdragon X همگی به NPU با قدرت یکسان مجهز باشند تا هوش مصنوعیِ روی دستگاه (On-Device AI) در ویندوز ۱۱ آرم را ممکن سازند و گواهی Copilot+ PC را از مایکروسافت دریافت کنند. کوالکام همین رویکرد را با Snapdragon X2 Elite Extreme و Snapdragon X2 Elite دنبال می‌کند.
به‌جای NPU با قدرت ۴۵ تریلیون عملیات‌برثانیه (TOPS)، اکنون بلوکی با قدرت محاسباتی ۸۰ تاپس روی داده‌های INT8 به‌کار گرفته شده است. چنین قدرتی روی کاغذ می‌تواند امکان پردازش همزمان چندین بار کاری هوش مصنوعی را در کامپیوترهای کوپایلت‌پلاس فراهم کند.
کوالکام در رویداد Snapdragon Summit اعلام کرد که افزایش عملکرد ۷۸درصدی NPU درمقایسهبا Snapdragon X Elite، این NPU را به سریع‌ترین NPU جهان برای لپ‌تاپ‌ها تبدیل می‌کند.
پردازنده گرافیکی Adreno با رهگیری پرتو و پیشرفت چشمگیر
مدیران کوالکام در اسلایدهای سخنرانی‌شان به‌صورت مختصر درباره‌ی عملکرد پردازنده‌ی گرافیکی تراشه‌های جدید Snapdragon X2 Elite Extreme صحبت کردند. سال گذشته، عملکرد ضعیف تراشه‌ی Snapdragon X Elite به‌ویژه در پردازشهای گرافیکی مشهود بود؛ بنابراین امسال شاهد پیشرفت خیره‌کننده‌ای در این زمینه هستیم؛ کوالکام می‌گوید قدرتمندترین تراشه‌اش تا ۲٫۳ برابر عملکرد بهتری درمقایسهبا برادرش دارد.
کوالکام در نمودار دیگری، عملکرد گرافیک یکپارچه‌ی تراشه‌اش را با رقبای اینتل و AMD نیز مقایسه کرد؛ این شرکت مدعی است گرافیک جدیدش در توان مصرفی یکسان تا ۵۲ درصد گرافیک بهتری درمقایسهبا Core i9 285H دارد و تراشه‌ی رقیب برای دستیابی به چنین نتیجه‌ای ۹۲ درصد توان بیشتری مصرف می‌کند.
اما آنچه از رویداد مشخص بود، این است که در نسل جدید برخلاف گذشته، رهگیری پرتو سخت‌افزاری نیز حضور خواهد داشت. به گفته‌ی کوالکام، پردازنده‌های گرافیکی جدید برای DirectX 12.2 Ultimate و Vulkan 1.4 و OpenCL 3.0 گواهی دریافت کرده‌اند.
پشتیبانی از PCIe 5.0
همان‌طور که در جدول مشاهده می‌کنید، کوالکام، رزولوشن و نرخ نوسازی و تعداد نمایشگرهای داخلی و خارجی قابل پشتیبانی را نیز افزایش داده است. این‌کُدر و دی‌کُدر ویدیو نیز بهبود عملکرد داشته‌اند تا این پلتفرم برای تولیدکنندگان محتوا و فعالان رسانه جذاب باشد. اضافه‌شدن پشتیبانی از SD Express برای استفاده از کارت‌خوان‌های سریع نیز همین هدف را دنبال می‌کند. همچنین، امکان اتصال مودم 5G مدل Snapdragon X75 به‌صورت اختیاری وجود دارد.
عرضه لپ‌تاپ‌های X2 Elite در نیمه اول ۲۰۲۶
درحالی‌که گوشی‌های هوشمند با Snapdragon 8 Elite Gen 5 در روزهای آینده معرفی خواهند شد، برای لپ‌تاپ‌های مجهز به Snapdragon X2 Elite Extreme و X2 Elite باید کمی بیشتر صبر کرد. کوالکام بازه‌ی زمانی عرضه‌ی لپ‌تاپ‌هایش را نیمه‌ی اول سال ۲۰۲۶ اعلام کرده و هنوز نامی از شرکای سخت‌افزاری برده نشده است.