ایمپلنت چشم نوآورانه توانایی دیدن را به سالمندان نابینا بازگرداند

افرادی که دراثر کهولت سن دچار کاهش شدید بینایی شده بودند، بار دیگر توانستند بخوانند؛ آن هم به لطف یک تراشه‌ی بی‌سیم کوچک که در چشمشان کاشته شده و با یک عینک پیشرفته کار می‌کند. این دستاورد نوین امید تازه‌ای برای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان است که با بیماری «دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن» (AMD) دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ بیماری چشمی شایعی که به دلیل آسیب به ماکولا (بخش مرکزی شبکیه) در افراد مسن، معمولاً بالای ۵۵ تا ۶۰ سال، رخ می‌دهد

به‌گزارش نیوساینتیست، سیستم تازه که پریما (PRIMA) نام دارد، توسط تیمی به رهبری دنیل پالنکر در دانشگاه استنفورد ابداع شده است. بیماری دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن، بخش مرکزی بینایی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و تشخیص چهره یا خواندن را دشوار می‌کند. درمان‌های موجود تنها می‌توانند روند پیشرفت آن را کند کنند، اما سیستم پریما برای اولین بار موفق به بازگرداندن «بینایی عملکردی» در این بیماران شده است.

فناوری پریما از دو بخش اصلی تشکیل شده است: یک دوربین کوچک که روی عینک نصب شده و یک تراشه‌ی دو در دو میلی‌متری که با جراحی در پشت چشم قرار می‌گیرد. دوربین، تصاویر محیط را ثبت و از طریق نور فروسرخ به تراشه ارسال می‌کند. سپس تراشه، اطلاعات نوری را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌کند تا نورون‌های باقی‌مانده در شبکیه بتوانند آن را به مغز بفرستند. استفاده از نور فروسرخ هوشمندانه است؛ زیرا با بینایی محیطی باقی‌مانده‌ی بیمار تداخلی ایجاد نمی‌کند.

در آزمایش بالینی، ۳۲ فرد بالای ۶۰ سال که به آتروفی جغرافیایی مبتلا بودند، شرکت کردند. بینایی یکی از چشم‌های هر داوطلب بدتر از ۲۰٫۳۲۰ بود؛ یعنی آن‌ها چیزی را در فاصله‌ی شش متری می‌دیدند که فردی با بینایی ۲۰/۲۰ می‌تواند از فاصله‌ی حدود ۹۷ متری ببیند.

پس از کاشت تراشه در یکی از چشم‌های داوطلبان و گذشت یک دوره بهبودی، حدود چهار تا پنج هفته بعد، داوطلبان استفاده از عینک را در زندگی روزمره آغاز کردند. عینک‌ها امکان بزرگ‌نمایی تصویر تا ۱۲ برابر و تنظیم روشنایی و کنتراست را فراهم می‌کردند.

نتایج پس از یک سال شگفت‌انگیز بود: ۲۷ نفر از شرکت‌کنندگان توانستند دوباره بخوانند، اشکال و الگوها را تشخیص دهند و به طور میانگین، پنج خط بیشتر روی چارت استاندارد بینایی‌سنجی ببینند. برخی حتی به بینایی معادل ۲۰٫۴۲ دست یافتند.

خوزه آلن سال، یکی از اعضای تیم تحقیق از دانشکده پزشکی دانشگاه پیتسبورگ، لحظات احساسی این تجربه را این‌گونه توصیف می‌کند:

وقتی می‌بینی آن‌ها شروع به خواندن حروف و سپس کلمات می‌کنند، شادی از دو طرف موج می‌زند. یکی از بیماران به من گفت: «فکر می‌کردم چشم‌هایم مرده‌اند، حالا دوباره زنده شده‌اند.»

- خوزه آلن سال

در حالی که درمان‌های مبتنی بر سلول‌های بنیادی یا ژن‌درمانی هنوز در مراحل ابتدایی هستند، پریما نخستین پروتز چشمی است که موفق شده بینایی عملکردی را در بیماران مبتلا به این نوع نابینایی بازگرداند.

هرچند دو سوم از داوطلبان عوارض جانبی کوتاه‌مدتی مانند افزایش فشار چشم را تجربه کردند، این موارد مانع بهبود بینایی آن‌ها نشد. بینایی به‌دست‌آمده فعلاً سیاه‌وسفید است و تیم تحقیقاتی قصد دارد در آینده با بهبود نرم‌افزار، امکان تشخیص چهره و سطوح خاکستری را فراهم کند. آن‌ها همچنین در حال کار روی نسخه‌ی پیشرفته‌تری با وضوح بالاتر هستند که می‌تواند می‌تواند به تیزبینی معادل ۲۰٫۸۰ در انسان برسد و بینایی را با کمک بزرگ‌نمایی دیجیتال، حتی به سطح ۲۰٫۲۰ نزدیک کند.

پژوهش در نشریه New England Journal of Medicine منتشر شده است.