طرح ملی ماموگرافی رایگان برای زنان ایران؛ فرصتی برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان

در تازه‌ترین اقدام برای ارتقای سلامت زنان ایرانی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی طرحی سراسری را برای ماموگرافی رایگان از ۲۶ مهر تا ۳ آبان ۱۴۰۴ اجرا می‌کند. این طرح همزمان با ماه جهانی آگاهی‌بخشی درمورد سرطان پستان اجرا می‌شود؛ کارزاری سالانه در اکتبر که هدفش افزایش آگاهی درباره پیشگیری، تشخیص زودهنگام و حمایت از بیماران در سراسر جهان است.

سرطان پستان یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در ایران و جهان است و تشخیص به‌موقع آن می‌تواند تفاوت چشمگیری در درمان، میزان بقا و کیفیت زندگی ایجاد کند. براساس آمارهای وزارت بهداشت، سالانه بیش از ۱۳ هزار زن مبتلا به سرطان پستان در ایران شناسایی می‌شوند که درصورت تشخیص در مراحل اولیه، احتمال درمان موفق آن‌ها می‌تواند به میزان چشمگیر افزایش یابد.

شواهد بین‌المللی نشان می‌دهند که غربالگری منظم با استفاده از ماموگرافی، می‌تواند مرگ‌ومیر ناشی از سرطان پستان را به شکل چشمگیری کاهش دهد. براساس داده‌های انجمن سرطان آمریکا، در صورت تشخیص زودهنگام و در مرحله‌ی اولیه، حدود ۹۹ درصد زنان دست‌کم تا پنج سال و نزدیک به ۹۵ درصد آن‌ها دست‌کم تا ۱۰ سال پس از تشخیص زنده می‌مانند.

دکتر پونه رضوی، مدیر تصویربرداری از پستان در منطقه پایتخت ملی آمریکا، توصیه می‌کند زنانی که درمعرض خطر متوسط ابتلا به سرطان سینه هستند، ماموگرافی سالانه را از ۴۰ سالگی آغاز کنند. دستورالعمل‌های پیشین سن مناسب را ۵۰ سالگی می‌دانستند؛ اما به‌گفته‌ی دکتر رضوی، داده‌ها نشان می‌دهد که از هر ۶ مورد جدید ابتلا به سرطان پستان، یکی در محدوده‌ی سنی ۴۰ تا ۵۰ سال قرار دارد.

بااین‌حال، توصیه می‌شود زنانی که به‌دلیل سابقه‌ی خانوادگی یا جهش‌های ژنتیکی شناخته‌شده، درمعرض خطر بالاتر ابتلا به سرطان پستان هستند، از سن پایین‌تر اقدام به انجام ماموگرافی کنند.

ماموگرافی یک روش تصویربرداری با پرتو ایکس از پستان‌ها است که برای تشخیص زودهنگام تغییرات و ضایعات مشکوک به سرطان پستان به کار می‌رود و به پزشک کمک می‌کند حتی توده‌ها یا تغییرات بسیار کوچک را پیش از آنکه لمس شوند، شناسایی کند. در این روش، هر پستان بین دو صفحه دستگاه به‌آرامی فشرده می‌شود تا بافت‌ها صاف و تصویر واضح‌تری گرفته شود. کل فرآیند حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد و از چند زاویه انجام می‌شود تا بررسی دقیق‌تری صورت گیرد.

از جمله فواید اجرای برنامه‌ی ماموگرافی رایگان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش مرگ‌ومیر: غربالگری منظم، تشخیص زودهنگام و درمان سریع را امکان‌پذیر می‌سازد.
• کاهش هزینه‌های درمان: درمان سرطان در مراحل پیشرفته پرهزینه‌تر است و عوارض بسیاری دارد.
• افزایش عدالت سلامت: ارائه‌ی رایگان خدمات، به‌ویژه برای زنان کم‌بضاعت یا ساکن مناطق دوردست، فرصت دسترسی برابر به سلامت را فراهم می‌کند.
• افزایش آگاهی عمومی: طرح شامل آموزش خودآزمایی پستان، معاینه بالینی و اطلاع‌رسانی درباره‌ی علائم هشداردهنده است.

اجرای طرح ماموگرافی رایگان در ایران همزمان با ماه جهانی آگاهی‌بخشی سرطان پستان، فرصتی طلایی برای ارتقای سلامت بانوان است. با تشخیص زودهنگام، کاهش مرگ‌ومیر، ارتقای عدالت سلامت و آموزش عمومی، می‌توان امیدوار بود که تأثیر ملموسی در کاهش بار بیماری سرطان پستان ایجاد شود.

فهرست مراکز پزشکی ارائه‌دهنده طرح ماموگرافی رایگان را می‌توانید ازطریق این نشانی مشاهده کنید.