چطور قلم دیجیتال حس مداد واقعی را شبیه‌سازی می‌کند؟

حتماً برایتان پیش آمده که با یک قلم دیجیتال روی تبلت یا گوشی چیزی بنویسید و از دقت و روانی آن شگفت‌زده شوید. قلم دیجیتالی ظاهر ساده‌ای دارد، اما در باطن، دنیایی از مهندسی پیچیده را پنهان کرده است. هر حرکت، هر فشار و هر زاویه‌ای که با دستمان ایجاد می‌کنیم، در کسری از ثانیه به داده‌های دیجیتال تبدیل می‌شود تا تجربه‌ی نوشتن روی کاغذ را با دقتی باورنکردنی شبیه‌سازی کند.

در این سفر، با هم می‌بینیم که چطور بعضی از این قلم‌ها بدون نیاز به باتری و تنها با انرژی‌ای که از خودِ نمایشگر می‌گیرند، جادو می‌کنند و چطور برخی دیگر با حسگرهای پیشرفته، کوچک‌ترین تغییر در فشار دست شما را درک می‌کنند تا خطوطی به ظرافت یک قلم‌موی واقعی خلق کنند.

حتی با دسته‌ای از آن‌ها آشنا می‌شویم که روی کاغذ معمولی می‌نویسند، اما هم‌زمان یک نسخه‌ی دیجیتال از نوشته‌هایتان می‌سازند! اما آیا تابه‌حال فکر کرده‌اید که راز این ارتباط بی‌سیم و بدون باتری چیست و چطور یک نمایشگر می‌تواند انرژی لازم برای فعال‌کردن مدارهای یک قلم را از راه دور و بدون هیچ تماسی تأمین کند؟

نخستین تلاش‌ها برای دیجیتالی کردن نوشتن به دهه‌ی ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ میلادی بازمی‌گردد، زمانی که سیستم‌هایی مانند RAND Tablet و Stylator معرفی شدند. این ابزارها با استفاده از صفحات حساس به موقعیت و قلم‌های سیم‌دار، قادر بودند مختصات نوک قلم را ثبت کنند.

در دهه‌ی ۱۹۸۰، شرکت Wacom با معرفی فناوری رزونانس الکترومغناطیسی (EMR)، نخستین گام جدی در جهت تولید قلم‌های بی‌سیم و بدون باتری را برداشت. این فناوری پایه‌ی بسیاری از تبلت‌های طراحی مدرن شد.

بنابراین قلم دیجیتال را می‌توانیم نسخه‌ای مدرن از یکی از ابزارهای کهن بدانیم؛ گرچه برخلاف اجداد ساده‌اش، درون خود مجموعه‌ای از مدارهای مجتمع، حسگرها و سامانه‌های پردازش سیگنال را پنهان دارد.

وظیفه‌ی این اجزا، ترجمه‌ی حرکت فیزیکی دست به داده‌های عددی قابل‌فهم برای رایانه است؛ داده‌هایی شامل موقعیت، فشار، زاویه و گاهی حتی سرعت و شتاب. این نقطه، همان جایی است که مهندسی سخت‌افزار، فیزیک امواج و الگوریتم‌های نرم‌افزاری در کنار هم قرار می‌گیرند تا تجربه‌ی نوشتن سنتی را به‌صورت دیجیتال بازسازی کنند.

طراحی هر قلم دیجیتال در وهله‌ی اول به یک مسئله‌ی مهندسی کلیدی بستگی دارد: چگونه می‌توان حرکات دست انسان را بادقت بالا، تأخیر کم و در قالب داده‌های قابل‌پردازش به رایانه منتقل کرد؟نوشتن روی صفحه‌ی لمسی در ظاهر ساده به نظر می‌رسد، اما از دید فنی، مجموعه‌ای از عملیات پیچیده‌ی اندازه‌گیری، تبدیل و انتقال داده در کسری از ثانیه انجام می‌شود.

هنگامی که کاربر نوک قلم را روی سطح نمایشگر حرکت می‌دهد، دستگاه باید چندین متغیر را به‌طور هم‌زمان ثبت کند: موقعیت دوبعدی دقیق (X و Y)، میزان فشار، زاویه‌ی تماس و گاهی سرعت و جهت حرکت. هر یک از این داده‌ها در بازه‌های زمانی بسیار کوتاه نمونه‌برداری می‌شوند؛ معمولاً با نرخ ۲۰۰ تا ۴۰۰ بار در هر ثانیه (۲۰۰–۴۰۰ Hz). این نرخ بالا تضمین می‌کند که مسیر حرکت کاربر به‌صورت پیوسته و بدون پرش ثبت شود.

ابتدا نویزهای الکترومغناطیسی و سیگنال‌های ناخواسته حذف می‌شوند (Noise Filtering)، سپس فرآیند کالیبراسیون موقعیت و فشار، داده‌ها را اصلاح می‌کند تا انحرافات ناشی از سطح یا زاویه جبران شود.

پس از این مرحله، اطلاعات به واحد پردازش دستگاه (CPU یا GPU) ارسال می‌شود تا نرم‌افزار طراحی یا یادداشت‌برداری بتواند آن‌ها را به خطوط و اشکال گرافیکی تبدیل کند.

عامل حیاتی دیگر در این چرخه، تأخیر یا latency است؛ یعنی فاصله‌ی زمانی میان حرکت واقعی دست و نمایش آن بر صفحه. در قلم‌های حرفه‌ای این مقدار معمولاً کمتر از ۹ تا ۱۲ میلی‌ثانیه عنوان می‌شود و در نسل‌های جدید قلم‌های اپل و وکام حتی به حدود ۶ میلی‌ثانیه می‌رسد.

کاهش تأخیر باعث می‌شود که کاربر حس کند خط دقیقاً هم‌زمان با حرکت دستش ظاهر می‌شود، و این همان چیزی است که تجربه‌ی نوشتن طبیعی را ممکن می‌سازد.

به بیان ساده، قلم دیجیتال نه یک وسیله‌ی مکانیکی، بلکه سیستمی سایبر-فیزیکی است؛ دستگاهی که حرکت انسانی را در لحظه اندازه‌گیری، به داده‌ی الکترونیکی تبدیل و با پردازش بلادرنگ به محیط دیجیتال منتقل می‌کند. هرچه این فرایند دقیق‌تر و سریع‌تر پیش برود، فاصله‌ی میان دنیای فیزیکی و مجازی کمتر می‌شود: هدفی که هسته‌ی اصلی طراحی تمام نسل‌های قلم دیجیتال را شکل داده است.

 پیش از بررسی جزئیات ساختاری و عملکردی قلم‌های دیجیتال، باید بدانیم که همه‌ی قلم‌ها از یک فناوری واحد استفاده نمی‌کنند. بر اساس شیوه‌ی تعامل با سطح و نوع انتقال داده، می‌توان این ابزارها را در سه گروه اصلی طبقه‌بندی کرد: قلم‌های خازنی غیرفعال (Passive Capacitive)، قلم‌های فعال (Active Pens) و قلم‌های هوشمند با کاغذ واقعی (Smart Pens).

ساده‌ترین نوع قلم دیجیتال که تاحدی مشابه لمس انگشت عمل می‌کند. نوک قلم از ماده‌ای رسانا ساخته شده تا بتواند میدان الکترواستاتیکی صفحه‌ی خازنی را تغییر دهد. در واقع، نمایشگر دستگاه تغییر ظرفیت خازنی ناشی از تماس قلم را ثبت می‌کند و نقطه‌ی تماس را به‌عنوان مختصات ورودی تفسیر می‌نماید.

این نوع قلم هیچ مدار داخلی، باتری یا حسگر جداگانه‌ای ندارد و به همین دلیل ارزان و سبک است. اما در مقابل از ویژگی‌هایی مانند تشخیص فشار یا زاویه نیز بهره نمی‌برد و نمی‌تواند تجربه‌ی دقیق طراحی حرفه‌ای را فراهم کند.

در نسل‌های جدیدتر، برای دستیابی به‌دقت بالاتر و قابلیت‌های بیشتر، از قلم‌های فعال (Active Stylus) استفاده می‌شود. این قلم‌ها دارای اجزای الکترونیکی داخلی‌اند شامل مدار PCB، تراشه‌ی کنترل‌کننده، حسگر فشار، آنتن یا سیم‌پیچ ارتباطی و معمولاً منبع تغذیه (باتری یا خازن).

برخلاف قلم‌های خازنی، این مدل‌ها با نمایشگر به‌صورت دوطرفه ارتباط برقرار می‌کنند. نمایشگر نیز مجهز به لایه‌ای به نام دیجیتایزر (Digitizer) است که میدان‌های الکترومغناطیسی یا الکترواستاتیکی را برای ارتباط با قلم تولید یا دریافت می‌کند.

بسته به فناوری به‌کاررفته، قلم‌های فعال به دو خانواده‌ی اصلی تقسیم می‌شوند: نخست فناوری رزونانس الکترومغناطیسی (EMR)که در آن انرژی از طریق میدان مغناطیسی از دیجیتایزر به قلم منتقل می‌شود و قلم نیازی به باتری ندارد. دوم فناوری خازنی فعال (AES)که در آن قلم خود دارای منبع تغذیه است و سیگنال‌ها را به‌صورت الکترواستاتیکی با دیجیتایزر مبادله می‌کند.

در هر دو سیستم، داده‌های موقعیت، فشار، زاویه و گاهی حتی جهت حرکت دست در قالب سیگنال‌های الکترونیکی به نمایشگر منتقل می‌شوند. نتیجه‌ی این تعامل، ثبت دقیق خطوط و حرکات در زمان واقعی با دقتی در حد ۰٫۱ میلی‌متر است.

گروه سوم، قلم‌های هوشمند (Smart Pens) هستند که با سطح دیجیتال کار نمی‌کنند، بلکه حرکات دست را هنگام نوشتن روی کاغذ واقعی ثبت می‌کنند. این قلم‌ها به دوربین مادون‌قرمز و پردازنده‌ی داخلی مجهزند که الگوی نقاط میکروسکوپی چاپ‌شده روی کاغذ (Microdot Pattern) را ردیابی می‌کنند.

فناوری به‌کاررفته در این سیستم، معمولاً بر پایه‌ی Ncode یا فناوری توسعه‌یافته‌ی شرکت Anoto است. با ثبت پیاپی تصاویر در نرخ حدود ۷۵ تا ۱۰۰ فریم بر ثانیه، قلم مسیر حرکت را بازسازی کرده و داده‌های آن را در حافظه ذخیره می‌کند. سپس این داده‌ها از طریق بلوتوث یا USB به نرم‌افزار همراه ارسال می‌شوند تا نسخه‌ی دیجیتال یادداشت‌ها تولید شود.

از مشهورترین نمونه‌های این فناوری می‌توانیم به قلم‌های لایواسکرایب (Livescribe) اشاره کنیم. این قلم‌ها به‌جای تکیه بر یک تبلت با نمایشگر خاص، به یک دوربین مادون‌قرمز بسیار کوچک مجهزند که در نزدیکی نوک قلم قرار دارد.

هنگامی که کاربر شروع به نوشتن می‌کند، دوربین قلم با سرعت بالا از این الگوی نقطه‌ای عکس می‌گیرد. پردازنده‌ی داخلی قلم با تحلیل این تصاویر، موقعیت دقیق نوک قلم را در هر لحظه بر روی این شبکه‌ی مختصات تشخیص می‌دهد و مسیر حرکت آن را به‌صورت داده‌های دیجیتال (برداری) در حافظه‌ی داخلی خود ذخیره می‌کند.

این داده‌ها بعداً از طریق بلوتوث یا کابل USB به اپلیکیشنی روی گوشی هوشمند یا کامپیوتر منتقل شده و در آنجا به‌صورت یک نسخه‌ی دیجیتال دقیق از دست‌نوشته بازسازی می‌شوند.

برخی از قلم‌های هوشمند حتی میکروفون داخلی نیز دارند و می‌توانند هم‌زمان با نوشتن، صدای محیط (مانند صدای یک سخنرانی یا جلسه) را نیز ضبط کنند. این ویژگی به کاربر اجازه می‌دهد تا بعداً با ضربه‌زدن روی یک کلمه در یادداشت‌های دیجیتال خود، به بخش مربوط به آن در فایل صوتی ضبط‌شده گوش دهد که ابزاری بسیار کارآمد برای دانشجویان و روزنامه‌نگاران است.

در مجموع، هر سه نوع قلم با هدف واحدی طراحی شده‌اند: تبدیل حرکت فیزیکی به داده‌ی دیجیتال. اما مسیر دستیابی به این هدف تفاوت‌هایی اساسی دارد.

قلم‌های فعال، قلب فناوری مدرن در تبلت‌ها و لپ‌تاپ‌های مجهز به ورودی قلم محسوب می‌شوند. هرچند ظاهرشان شبیه خودکارهای معمولی است، اما مجموعه‌ای از مدارها و حسگرهای دقیق را در خود جای‌داده‌اند که به‌صورت هماهنگ عمل می‌کنند تا حرکات دست کاربر را به داده‌های دیجیتال تبدیل نمایند. در ساده‌ترین ساختار، یک قلم فعال اجزای زیر را شامل می‌شود:

• نوک حساس به فشار (Pressure Sensor Tip): وظیفه‌ی اندازه‌گیری نیروی واردشده توسط کاربر.
• برد مدار چاپی (PCB): محل قرارگیری مدارهای پردازش سیگنال، خازن‌ها و مقاومت‌ها.
• مدار ارتباطی یا سیم‌پیچ (Communication Coil/Antenna): برای تبادل داده با نمایشگر.
• تراشه‌ی کنترل‌کننده (Controller IC): پردازشگر داخلی که داده‌های حسگر را فیلتر، کدگذاری و ارسال می‌کند.
• منبع تغذیه: بسته به فناوری، ممکن است باتری داخلی یا انرژی القایی از نمایشگر باشد.

در سوی دیگر، نمایشگر دستگاه معمولاً یک لایه‌ی دیجیتایزر (Digitizer Layer) دارد؛ شبکه‌ای از حسگرهای بسیار ظریف که میدان‌های الکترومغناطیسی یا خازنی را در سطح صفحه توزیع می‌کنند. دیجیتایزر وظیفه دارد با تحلیل تغییرات این میدان‌ها، موقعیت دقیق نوک قلم را محاسبه کند؛ معمولاً با دقتی در حد صدم میلی‌متر و با نرخ نمونه‌برداری بیش از ۲۰۰ بار در ثانیه.

هر دو روش برای تشخیص موقعیت، فشار و زاویه‌ی قلم با بالاترین سرعت و دقت ممکن طراحی شده‌اند و تفاوت اصلی آن‌ها به نوع میدان، نیاز به منبع تغذیه و نحوه‌ی تبادل داده برمی‌گردد.

یکی از پیشرفته‌ترین فناوری‌هایی که در قلم‌های دیجیتال به‌کار می‌رود، رزونانس الکترومغناطیسی (Electro-Magnetic Resonance) است؛ سیستمی که به قلم اجازه می‌دهد بدون نیاز به باتری یا کابل، با نمایشگر ارتباط برقرار کند. این فناوری نخستین‌بار توسط شرکت Wacom در دهه‌ی ۱۹۸۰ توسعه یافت و هنوز هم در بسیاری از تبلت‌های حرفه‌ای مانند سری S Pen سامسونگ و Wacom Intuos استفاده می‌شود.

در فناوری EMR، نقش اصلی را دیجیتایزر (لایه‌ی حسگر زیر شیشه‌ی نمایشگر) و مدار LC داخل قلم به عهده دارند. دیجیتایزر میدان الکترومغناطیسی ضعیفی را در سطح صفحه منتشر می‌کند. در داخل قلم، یک سیم‌پیچ (سلف) و یک خازن کوچک به‌صورت سری به هم متصل‌اند و مجموع آن‌ها یک مدار نوسانگر تشکیل می‌دهد که دارای فرکانس طبیعی یا فرکانس رزونانس خاص خود است.

هنگامی که نوک قلم به سطح تبلت نزدیک می‌شود، این سیم‌پیچ وارد میدان الکترومغناطیسی شده و پدیده‌ی رزونانس رخ می‌دهد. میدان مغناطیسی تبلت، انرژی الکتریکی کافی را در سیم‌پیچ قلم القا می‌کند تا مدار داخلی آن را برای لحظه‌ای کوتاه فعال سازد.

این فرآیند صدها بار در ثانیه تکرار می‌شود و به دستگاه اجازه می‌دهد تا مسیر حرکت قلم را به‌صورت یک خط پیوسته و روان بر روی نمایشگر رسم کند. عدم نیاز به باتری، این قلم‌ها را سبک‌تر، ارزان‌تر و بی‌نیاز از شارژ می‌کند و تجربه‌ی کاربری بی‌دردسری را فراهم می‌آورد.

به‌بیان ساده: دیجیتایزر مانند فرستنده‌ای است که امواج ضعیفی می‌فرستد، و مدار LC داخل قلم مانند گیرنده‌ای است که دقیقاً در همان فرکانس تنظیم شده. وقتی این دو «هم‌صدا» می‌شوند، قلم انرژی لازم را از صفحه می‌گیرد و فعال می‌شود.

یکی از دلایل اصلی که باعث می‌شود کار با قلم‌های دیجیتال پیشرفته تا این حد به تجربه‌ی نوشتن با ابزارهای سنتی نزدیک باشد، قابلیت «حساسیت به فشار» است. این ویژگی تنها به ثبت خطوط ساده بسنده نمی‌کند، بلکه «حس» نوشتن و طراحی را نیز به دنیای دیجیتال می‌آورد.

در داخل نوک این قلم‌ها، یک حسگر فشار بسیار دقیق قرار دارد. حسگرها می‌توانند بر اساس اصول مختلفی کار کنند، اما یکی از روش‌های رایج استفاده از مواد پیزوالکتریک یا مقاومت‌های متغیر است. هنگامی که کاربر نوک قلم را روی سطح نمایشگر فشار می‌دهد، این فشار فیزیکی به حسگر منتقل می‌شود و حسگر هم این نیروی مکانیکی را به سیگنال الکتریکی متناسب تبدیل می‌کند.

برای مثال، فشار بیشتر می‌تواند منجر به کشیدن خطی ضخیم‌تر یا پررنگ‌تر شود، درست مانند زمانی که یک مداد واقعی را محکم‌تر روی کاغذ فشار می‌دهیم. قلم‌های حرفه‌ای می‌توانند بین چند هزار سطح فشار تفاوت بگذارند؛ مثلاً ۲۰۴۸، ۴۰۹۶ یا حتی ۸۱۹۲ سطح.

این دقت بالا به هنرمندان دیجیتال اجازه می‌دهد تا با کنترل کامل بر ضخامت و شفافیت خطوط، آثاری خلق کنند که به‌لحاظ بصری از آثار خلق‌شده با ابزارهای سنتی مانند قلم‌مو یا زغال قابل‌تشخیص نیست.

اما فشار تنها متغیری نیست که قلم دیجیتال مدرن درک می‌کند. در طراحی یا نقاشی واقعی، وقتی مداد یا قلم‌مو را کمی کج می‌کنید، رد آن روی کاغذ تغییر می‌کند. قلم دیجیتال هم می‌خواهد همین رفتار طبیعی را شبیه‌سازی کند، برای همین بیشتر مدل‌های حرفه‌ای قابلیت تشخیص زاویه (Tilt Detection) دارند.

در داخل قلم، حسگرهایی مثل شتاب‌سنج یا ژیروسکوپ وجود دارد؛ همان قطعاتی که در گوشی‌های هوشمند هم به تلفن کمک می‌کنند تا جهت نگه‌داشته‌شدنش را تشخیص دهد. این حسگرها به طور مداوم زاویه‌ی قلم نسبت به سطح افقی نمایشگر را اندازه می‌گیرند.

بیشتر قلم‌های حرفه‌ای می‌توانند زاویه را تا حدود ۵۰ تا ۶۰ درجه از حالت عمودی اندازه‌گیری کنند. این قابلیت، به‌خصوص برای هنرمندانی که می‌خواهند رفتار ابزارهای واقعی مانند ماژیک، پاستل یا قلم‌مو را شبیه‌سازی کنند، ابزاری قدرتمند و ضروری است و به آثار دیجیتال عمق و بافتی طبیعی‌تر می‌بخشد.

در برخی سیستم‌ها، مانند قلم‌های Wacom EMR، زاویه‌ی قلم نه با حسگرهای داخلی بلکه با الگوی میدان مغناطیسی دریافت‌شده در دیجیتایزر محاسبه می‌شود. یعنی خود صفحه بسته به تغییر میدان‌ها، جهت قرارگیری قلم را تشخیص می‌دهد.

برخی از قلم‌های دیجیتال پیشرفته، مانند نسل دوم قلم اپل یا قلم سرفیس مایکروسافت، از فناوری بلوتوث نیز برای افزودن قابلیت‌های بیشتر بهره می‌برند.

اما بلوتوث در این قلم‌ها نقش اصلی در نوشتن یا طراحی ندارد؛ یعنی مسیر انتقال داده‌هایی مثل موقعیت، فشار یا زاویه از راه بلوتوث انجام نمی‌شود. این داده‌ها باید با سرعت بسیار زیاد (چندصدبار در ثانیه) منتقل شوند و بلوتوث برای چنین سرعتی مناسب نیست.

به‌عنوان‌مثال، کاربر می‌تواند با یک کلیک بر روی دکمه‌ی قلم، اسلایدهای یک ارائه‌ی پاورپوینت را ورق بزند، یا با دو بار کلیک، اپلیکیشن خاصی را اجرا کند. این قابلیت‌ها قلم دیجیتال را از یک ابزار صرفاً نوشتاری به یک وسیله‌ی جانبی چندمنظوره تبدیل می‌کنند که تعامل کاربر با دستگاه را ساده‌تر و کارآمدتر می‌سازد.

اگرچه بسیاری از افراد قلم‌های دیجیتال را صرفاً ابزاری برای هنرمندان و طراحان گرافیک می‌دانند، اما این فناوری کاربردهای گسترده‌تر و متنوع‌تری دارد. در واقع در هر محیطی که کار با دست طبیعی‌تر از تایپ‌کردن باشد، قلم دیجیتال راه خودش را باز می‌کند.

در حوزه‌ی آموزش، دانشجویان می‌توانند یادداشت‌های دست‌نویس خود را به‌صورت دیجیتال ثبت کنند که این یادداشت‌ها فوراً قابل جست‌وجو و دسته‌بندی‌اند و می‌توان آن‌ها را به اشتراک گذاشت. این امر به‌خصوص با قابلیت تبدیل دست‌خط به متن تایپ‌شده (OCR)، فرآیند مطالعه و مرور مطالب را متحول می‌کند.

معماران و مهندسان از این قلم‌ها برای ترسیم نمودارها و طرح‌های اولیه بر روی نقشه‌های دیجیتال استفاده می‌کنند و می‌توانند به‌راحتی اصلاحات و حاشیه‌نویسی‌های خود را ثبت و با همکارانشان به اشتراک بگذارند.

در دنیای کسب‌وکار، قلم‌های دیجیتال فرآیند امضای قراردادها و اسناد را ساده‌تر کرده‌اند و نیاز به چاپ، امضا و اسکن فیزیکی را از بین برده‌اند. این امر نه‌تنها باعث صرفه‌جویی در زمان و کاغذ می‌شود، بلکه امنیت اسناد را نیز افزایش می‌دهد.

به‌علاوه این ابزارها در زمینه‌ی دسترسی‌پذیری نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند. برای افرادی که به دلیل محدودیت‌های حرکتی کار با کیبورد برایشان دشوار است، اما همچنان توانایی نوشتن با دست را دارند، قلم دیجیتال می‌تواند جایگزین ایده‌آلی برای تعامل با کامپیوتر و دستگاه‌های دیجیتال باشد و به آن‌ها استقلال بیشتری ببخشد.

با نگاهی به آینده می‌توان با اطمینان گفت که قلم‌های دیجیتال هوشمندتر و توانمندتر از همیشه خواهند شد. ما همین حالا نیز شاهد ظهور قلم‌هایی هستیم که می‌توانند دست‌خط را به‌صورت هم‌زمان به متن تایپ‌شده تبدیل کنند، زبان‌های مختلف را تشخیص دهند و حتی حرکات و ژست‌های کاربر در هوا را نیز به‌عنوان دستورات کنترلی تفسیر کنند.

یکی از زمینه‌های هیجان‌انگیز درحال‌توسعه، افزودن بازخورد لمسی (هپتیک فیدبک) به این قلم‌هاست. تصور کنید قلمی که با لرزش‌های ظریف و هوشمند، حس بافت‌های مختلف کاغذ یا مقاومت یک قلم‌موی آغشته به رنگ را بر روی بوم شبیه‌سازی کند. چنین قابلیتی می‌تواند مرز میان تجربه‌ی فیزیکی و دیجیتال را بیش‌ازپیش کم‌رنگ سازد.

همچنین، با پیشرفت واقعیت مجازی و افزوده (VR/AR)، قلم‌های دیجیتال می‌توانند به ابزارهای سه‌بعدی برای طراحی و مدل‌سازی در فضاهای مجازی تبدیل شوند و به کاربران اجازه دهند تا با حرکات طبیعی دست، اشیای دیجیتال را خلق و ویرایش کنند.

ادغام عمیق‌تر با هوش مصنوعی نیز چشم‌اندازهای جدیدی را پیش روی کاربران می‌گذارد؛ از تحلیل دست‌خط برای تشخیص احساسات گرفته تا پیشنهاد ایده‌ها و اصلاح خودکار اشتباهات در حین نوشتن.